Mikroskopy umożliwiają obserwację struktur w dużo większym powiększeniu niż za pomocą ludzkiego oka. Umożliwia on obserwacje m.in.: komórek, tkanin, materiałów czy struktur chemicznych. Aktualnie większą część rynku zajmują mikroskopy optyczne, ale co raz częściej można spotkać się z mikroskopami cyfrowymi. Czy warto w nie inwestować? Jakie są różnice w ich działaniu?

W mikroskopie optycznym próbka jest oglądana przez okulary lub okular. Obraz jest tworzony poprzez skupienie światła za pomocą obiektywu i powiększany przez okulary. W mikroskopie cyfrowym preparaty są oglądane na monitorze komputerowym lub ekranie LCD za pomocą kamery. Po zarejestrowaniu obrazu, przesyłany jest on do komputera, gdzie można go przetwarzać, dokumentować i udostępniać przez e-mail, internet lub inne media społecznościowe.

Powiększenie w mikroskopie optycznym jest określane przez obiektyw i okulary, które zazwyczaj wynosi od około 40x do 1000x. Mikroskop cyfrowy może mieć podobne zakresy powiększenia, ale ponadto umożliwia również powiększanie komputerowe.

Mikroskopy cyfrowe mogą być droższe od mikroskopów tradycyjnych, ponieważ zawierają dodatkowe elementy, takie jak kamera i oprogramowanie komputerowe. Przewyższają jednak prostotą w obsłudze i nowoczesnym designem.

Różnice w budowie mikroskopu optycznego a cyfrowego

Mikroskop optyczny składa się z okularu, przez który obserwuje się próbkę pod obiektywem. Ten z kolei znajduje się najbliżej szkiełka mikrometrycznego, zbierając światło i tworząc powiększony obraz obiektu położonego na stoliku. Pod nim znajduje się źródło światła, dzięki któremu obserwacja jest w ogóle możliwa. Niektóre modele zamiast żarówek wyposażone są w lusterko, którego regulacja umożliwia wybór odpowiedniego kąta padania światła. W wielu mikroskopach zamontowane są również śruby makrometryczne i mikrometryczne, które pozwalają na dostosowanie ostrości widzianego obrazu. Całość mikroskopu umieszczona jest na statywie, który zapewnia stabilność i umożliwia precyzyjne manipulowanie obiektem.

Główna różnicą między mikroskopem cyfrowym a optycznym jest rodzaj obiektywu. Klasyczne powiększenie zastępuje cyfrowa kamera, która rejestruje obraz. W takim mikroskopie często wbudowany jest duży ekran, który umożliwia dostrzeganie najmniejszych szczegółów obserwowanego obiektu. Niektóre modele nie posiadają monitorów, ale łączą się z komputerem, telefonem czy tabletem, które pełnią taką funkcję. Co za tym idzie, zaprojektowano mikroskopy o kompaktowych wymiarach. Z łatwością można je przenosić — nawet w kieszeni. W większości mikroskopów cyfrowych możliwe jest robienie zdjęć oraz filmów, które później z łatwością można udostępniać na komputer czy urządzenie mobilne. Poza tym mikroskopy cyfrowe podobnie jak optyczne posiadają źródło światła (najczęściej oświetlenie LED), regulację powiększenia, stolik i statyw. Należy pamiętać, że jako urządzenia elektroniczne, potrzebują źródła energii — sieciowego lub akumulatorowego.

Gdzie znajdują zastosowanie mikroskopy?

Mikroskopy są powszechnie stosowane w szkołach, uczelniach i innych placówkach edukacyjnych do nauki biologii, chemii, fizyki, nauk o ziemi i innych dziedzin. Umożliwiają one uczniom i studentom bezpośrednią obserwację i naukę poprzez zdobywanie doświadczenia. Mikroskop cyfrowy może być wykorzystywany w celach edukacyjnych w domu, umożliwiając dzieciom i dorosłym odkrywanie mikroskopowego świata. Można z nim obserwować różne próbki, takie jak liście, owady, minerały, włosy, tkaniny, jedzenie, aby lepiej zrozumieć ich strukturę i właściwości. Pozwala on też na badanie różnych mikroorganizmów i mikrostruktur wewnątrz domu, takich jak pleśń, grzyby, bakterie, co może pomóc w monitorowaniu higieny i czystości w domu.

Mikroskopy są również niezbędnym narzędziem w biologii komórkowej, genetyce czy anatomii, gdzie umożliwiają obserwację struktur komórkowych, tkanek, bakterii, wirusów oraz innych mikroorganizmów. W medycynie są wykorzystywane do diagnozowania chorób, badania próbek tkankowych, analizy krwi i wielu innych celów diagnostycznych. Używa się ich do badania struktury, składu chemicznego, defektów i właściwości materiałów na mikroskopowej skali. Pomagają w analizie metali, ceramiki, polimerów, kompozytów oraz innych materiałów. Są wykorzystywane w badaniach środowiska do analizy próbek wody, gleby, powietrza oraz innych substancji w celu identyfikacji mikroorganizmów, zanieczyszczeń i innych składników. Geolodzy wykorzystują mikroskopy do analizy składu mineralnego, struktury skał oraz innych elementów geologicznych w celu zrozumienia historii geologicznej Ziemi i procesów geologicznych. W przemyśle urządzenia te są używane do kontroli jakości, badania struktury materiałów, analizy wady produktów, badania mikroskopowych struktur elektronicznych i wielu innych zastosowań.